📚 جادوی ذهن: هم موهبت، هم مصیبت
✏️ ذهن خلاق انسانی که مرزهای واقعیتِ عینی را در می نوردد، این امکان را پیش مینهد که انسان چیزهایی را «متصور» شود که در جهان عینیات، موجود و دسترس پذیر نیست، و این هم موهبت است و هم منشأ مصیبت.
از سویی این ذهنِ فرارونده از واقعیت، موهبت است برای آدمی؛ از آن رو که هرگونه خلاقیتِ بشری که در عالمِ عینیت ممکن شده (اعم از هنرها، ادبیات، تکنولوژی و حتی کشفیات علمی)، از تصور و تجسمی در تخیلِ سرکش و مَرزگُریز مایه گرفته، و البته همین افق نگاه و فرصتهای سلطه و تاخت و تاز آدمی را در جهان مادی و عینی گسترش داده و جهان بشری را در طول اعصار دگرگون کرده است. محصول این دگرگونی عظیم، نوعی خودباوری گزاف -و بلکه خودشیفتگی!- بوده است، باور به قدرت خود برای دستیابی به تصویرها و تجسم های فریبندهی مخلوق ذهن.
از سوی دیگر، ذهن آفرینشگر، منشأ مصیبت است برای انسان؛ از آن رو که این ذهن یاغی و بی مهار در خلق «جهانهای ناممکن» چنان حریص و در عین حال چیرهدست است که گاه خود نیز اسیرِ فریبِ توهماتِ خلاق و شگرفِ خود می شود و «وجود»شان را باور می کند! عمیقاً باور میکند که جهانی وجود دارد که در آن «کامل» ممکن است، بردن چیزی بی باختن چیزی ممکن است، گریز از شر، رنج، مرگ، مسئولیت، پوچی و تنهایی ممکن است، کنترلِ همه جانبهی خود و محیط ممکن است، آزادیِ تمامعیار ممکن است، عشق ناب بی قید و شرط و پایدار ممکن است، امنیت کامل ممکن است، تفاهم کامل ممکن است، یکپارچگی و صلح و سازگاری خود با جهان ممکن است، لذت و شادی پردوام و بیهزینه ممکن است و ... . این همه اما جز آفریدههای دلربای خیال نیست! مواجهه با این حقیقتْ تلخ، خردکننده و اضطرابآور است.
پس رقص خیال -به طرز سحرآمیز و متناقضی- هم اشتها و طمع آدمی را برای دستیابی به «ناموجود»های «تصورشده» تحریک میکند، و هم دسترسناپذیریِ ازلی و ابدیِ ناموجودهای دیگری را گاه فریبکارانه میپوشاند و گاه بیرحمانه به رخ میکشد، و در پیاش اندوه و دلتنگی و بیقراری میآفریند... .
🍀 @NedaRazaviChannel