زیبایی‌شناختی شدن و فراغتی شدن رویداد محرم
✏️ به نظر می‌رسد بزرگداشت رخدادهای تاریخی #عاشورا و محرم همواره با جنبه‌های زیبایی‌شناسانه درآمیخته بوده است، از جمله #هنرهای_تزئینی در ساخت تجهیزات عزاداری، هنرهای نمایشی و اجرا، ادبیات، و انواع خاصی از آواز و #موسیقی. با این حال به نظر می‌رسد اشکال زیبایی‌شناسانه‌ی جدیدی در سال‌های اخیر رخ نموده است. همچنین عزاداران پیش‌تر نیز در آیین‌های بزرگداشت عاشورا به شکل‌های مختلف از «بدن» برای تولید و نمایش معنا استفاده می‌کرده‌اند از جمله با اشک ریختن، مناسک سینه‌زنی و زنجیرزنی، حمل علم و کتل، و حتی ایجاد جراحت بر بدن. اما اینک همراه با روند «مصرفی شدن» بدن، «#بدن»ها به شکل تازه‌ای در این رویداد سالانه مدیریت می‌شوند. حالا بدن به مثابه‌ی تابلویی برای بازنمایی زیبایی‌شناسانه این رویداد (یا صرفاً مشارکت به شیوه‌‌ای زیبا‌یی شناسانه در این رویداد) به کار می‌رود.
نشانه‌های #فراغتی شدن (#سرگرمی شدن) رویداد سالانه مناسک عزاداری محرم چندین سال است که به چشم می‌خورد. رنگ‌آمیزی خودرو و ماشین‌نویسی یک نمونه ابداعی در ده سال اخیر بوده است و گویی رقابتی اعلام‌نشده برای خلق تصاویر و نوشته‌های زیبا یا صرفاً خلاقانه و غافلگیرکننده (و تبعاً سرگرم‌کننده) بر روی خودروهای شخصی شکل گرفته است. حالا این پدیده حتی بیش از پیش و به طرز شاخصی ویژگی‌های فراغتی و سرگرمی‌آمیزی خود را نشان می‌دهد. اخیرا تصاویری منتشر شده از خودروهای مزین‌شده به جملات کوتاهی که به طور دوپهلویی هم‌زمان معنای طنزآمیزی را به ذهن متبادر می‌کنند، جملاتی مثل: «یزید! انضباطت صفر»، «یزید! بیا PV کارت دارم»، « پ ن پ، شمر تو خوبی»، «یزید پدرسوخته» و ....
البته چند تصویرِ به‌طورمکررمنتشرشده از این پدیده در رسانه‌های اجتماعی را نشان‌دهنده‌ی عمومیت و فراگیری شکل‌های افراطی آن (نظیر چند مثال فوق) نباید دانست. با این حال شکل‌های نرم‌تر آن در میان طیف‌های به‌خصوصی، به ویژه جوانان، هوادارهای خودش را دارد، از جمله درج جملات استانداردی نظیر «یا حسین»، «یا ابوالفضل» و ... روی خودروها با تزئینات مختلف و خلاقانه.
پرسشی که می‌توان به آن اندیشید این است که آیا این صورت‌های جدید مواجهه با رویداد محرم و مشارکت در خلق معنا در چارچوب این رویدادِ همه‌ساله، صرفاً بازتابی از فرایندهای جهانی زیبایی‌شناسانه شدن و فراغتی‌شدن زندگی روزمره، و مصرفی شدن و کالایی شدن بدن است؟ یا علاوه بر این واکنشی هوشمندانه به شرایط اجتماعی و سیاسی بستری است که این پدیده در آن رخ می‌دهد؟
*** در این نوشته از تعبیر «رویداد محرم» استفاده کردم، چون تردید داشتم این شیوه‌های جدید مشارکت در این رویداد اجتماعی را با دلالت‌های احتمالاً متفاوت‌شان، شرکت در مناسک عزاداری یا سوگواری محرم و عاشورا بنامم.
